Istihora (Hayrni talab qilish): Qaror qabul qilishda Alloh ﷻ dan hayr va hidoyat so'rash
Istihora lug’atda “hayrni talab qilish” degan ma’noni anglatib, 3 bosqichli qaror qabul qilish jarayonining uchinchi bosqichidir:
Ikki rakat nafl namozi (besh vaqt farz namozidan tashqari har qanday namoz) o’qing va har bir rakatda Fotiha surasidan keyin istalgan surani o’qing, chunki Payg’ambar ﷺ tomonidan ma’lum bir sura tavsiya etilmagan. (Eslatma: Mufassir Shayx Muhammad Sodiq o’zlarining “Kifoya 1” kitoblarida 1-rakatda Fotiha + Kafirun, 2-rakatda Fotiha + Ixlos suralarini tavsiya etganlar.) Namozni tugatib, ya’ni salom berganingizdan so’ng, istihora duosini o’qing. Iloji boricha Rasululloh ﷺ o’rgatganlaridek, arab tilida o’qing va ehtiyojingizni istalgan tilda aniq ayting. Agar duoni yodlamagan bo’lsangiz, qog’ozdan yoki qo’l telefonidan o’qing. Agar arab yozuvida o’qiyolmasangiz, lotin yozuvida keltirilgan o’qilishidan foydalaning. Hech qanday qo’shimcha duo talab qilinmaydi.
Hech qanday tush/ishora/belgi KO’RMASLIGINGIZ ham mumkin. Alloh ﷻ shu ishning hayrli yoki hayrsiz ekanini qalbingizga soladi. (Ba’zilar tush ko’rganini aytadi, boshqalar esa tushida ijobiy ko’rilgani, hayotda esa salbiy natija berganini aytishadi. Shuning uchun qalbingizga Alloh ﷻ solganiga ishoning.)
Istihora- tabiiy jarayon. Aql bovar qilmaydigan narsalarni kutmang. Istihora sizga berishi mumkin bo’lgan narsa: qaror qabul qilishda Allohga suyanishingizni Robbimizga ko’rsatish. Harom narsalar uchun (m: Shu spirtli ichimlik ichsam bo’ladimi?) yoki farz amallar uchun (m: Xufton namozini o’qishim kerakmi?) istihora o’qilmaydi. Istihora natijasida qabul qilgan qaroringizda afsuslanmang, chunki bu Alloh ﷻ sizga nasib etgan hidoyatidan shubhalanish va taqdiridan afsuslanish bilan barobardir. Hatto qaroringiz sizga sezdirilganidek yaxshi natija bermasa ham, unutmang, bu siz uchun hayrlidir va sizga bunda qanchadan-qancha ne’mat bor, garchi ularni hali ko’rmayotgan bo’lsangiz ham.
U holda shuni bilingki, Alloh ﷻ hali qalbingizga solmabdi. Bu shundan ishora bo’lishi mumkinki, Alloh ﷻ ibodatda va duoda bardavom bo’lishingizni istayapti. Duo qilishda davom eting. Ming marta so’rasangiz-u, javob ololmasangiz ham, hidoyat so’rashdan to’xtamang.
Buni tasdiqlaydigan dalil rivoyat qilinmagan. Istihora namozi hidoyat (to’gri yo’l) so’rayotgan insonning o’zi tomonidan o’qilishi tavsiya qilinadi.
Alloh barcha bandalariga javob beradi. Hatto eng katta gunohkor ham Allohga yuzlanishi va ehtiyojini so’rashi mumkin. Shunday qilish – Allohga ishonch va samimiylikdan nishona.
Qaror ta’sir qilishi mumkin bo’lgan har bir inson alohida istihora o’qishi lozim.
Albatta, chunki bu amallaringizga faqat baraka yog’diradi. Sahobalar (Alloh ulardan rozi bo’lsin) hatto kunlik oddiy ishlar uchun ham istihora o’qishgan.
Duoning o’zi yetarli (lekin namoz o’qigan undan-da yaxshi). Rasululloh ﷺ ikki rakat namoz o’qishni tavsiya etgan bo’lsalar-da, agar doim duo qilib yursangiz yoki tezda qaror qabul qilishingiz lozim bo’lgan holatda, duoning o’zi yetarli. Masalan, hozirda (hayz, lohisa va boshqa tabiiy holatga ko’ra) namoz o’qiyolmayotgan muslima namoz o’qimasdan, faqat duo qilishlari mumkin.
Duoni o’zbekchada (qaysi til sizga oson bo’lsa, shu tilda) ayting va shuni bilingki, Alloh barcha tillardagi duo va ibodatlarni tushunadi. Siz faqat Allohga chin dildan ibodat qiling. Robbimiz Undan va faqat Undan chin dildan samimiy so’rayotganimizni ko’rishni istaydi. Agar duo arab tilidan ko’ra boshqa tilda siz uchun oson bo’lsa, shunday qiling.
Chunki Payg’ambarimiz ﷺ bizga shu duoni o’rgatganlar va u kishi ﷺ duo qilgandek duo qilib, qo’shimcha ajr olishimiz mumkin. Bundan tashqari, sahobalar (Alloh barchalaridan rozi bo’lsin) rivoyat qilishlaricha, Payg’ambarimiz ﷺ ularga bu duoni huddi Qur’on oyatlarini o’rgatgandek ta’lim berganlar.
Yo’q. Istihora – bu bandaning qaror qabul qilishda Robbisining marhamatini, hidoyatini, to’g’ri yo’l ko’rsatishini so’rab yolvorishi. Lekin Robbimiz shu darajada mehribonki, Uning marhamati qulning amaliga qarab belgilanmaydi. U istagan bandasini martabali qiladi.
Rasululloh ﷺ aniq miqdorini aytmaganlar. Shunday ekan, bir martami yoki ming martami, bu o’sha ish oldida ikkilanayotgan insonga bog’liq. Agar shu ishni qilishga hech qanday ishora sezmagan bo’lsangiz, so’rashda davom eting. Agar ishning hayrli ekanini sezgan bo’lsangiz, bilingki, bu Robbimizdan va uni qabul qiling. Ishonch hosil qilish uchun qayta-qayta istihora qilish shart emas. (Eslatma: Muhaddis Shayx Muhammad Sodiq o’zlarining “Kifoya 1” kitoblarida 7 martagacha deganlar. Vallohu A’lam.)